ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಚರಿತ್ರೆ - ಕನ್ನಡ

 

ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿ ಜಯಂತಿ

ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಸಮಾಜದ ಮೂಲ ಪುರುಷ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿ

ಇಂದು ವೈಶಾಕ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಏಕಾದಶಿ. ಸಮಸ್ತ ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಭಾಂಧವರಿಗೂ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿ ಜಯಂತಿಯ ಶುಭಾಶಯಗಳು. ಮಹರ್ಷಿಯ  ಕೃಪೆ ಆಶೀರ್ವಾದ ಎಲ್ಲರ ಮೇಲೂ ಇರಲಿ ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸೋಣ.

ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಹೃದಯಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ನಿಃಸೃತೋ ಭಗವಾನ್ಭೃಗುಃ|

ಭಗವಾನ್ ಭೃಗುವು ಬ್ರಹ್ಮನ ಹೃದಯದಿಂದ ಬಂದವರು, ಈ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯನ್ನು ಪದ್ಮಶಾಲಿಯರ ಮೂಲ ಪುರುಷ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಪುರಾಣ ಕಥೆಗಳಿವೆ. “ಭೃಗು ಜಾಯತೇ ಇತಿ ಭಾರ್ಗವ”ಎಂದರೆ ಮೂಲ ಪುರುಷ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯ ವಂಶದವರು ಭಾರ್ಗವರು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.  ವೈದಿಕ ಧರ್ಮಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿ ಗೆ ಮಹತ್ತರ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಇವರ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಯಾಗ ಯಜ್ಞ ಗಳು ನಡೆದಿವೆ.

ಧಕ್ಷ ಪ್ರಜಾಪತಿಯ ಮಗಳಾದ ಖ್ಯಾತಿ ದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹ ಜರುಗುತ್ತದೆ. 

ಖ್ಯಾತಿದೇವಿ  ಪತ್ನಿಗೆ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ವರನೀಡಿ ಅದನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಲು ಖ್ಯಾತಿದೇವಿಯ ಉದರಲ್ಲಿ ಮಗಳಾಗಿ ಜನಿಸಿದಳು. ಅದರಿಂದ ಭಾರ್ಗವೀ ಎಂದೂ ಹೆಸರಾಯಿತು. 

ಇವರಿಗೆ ಧಾತ, ವಿಧಾತ ಎನ್ನುವವರು ಪುತ್ರರಾಗಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯು  ಭಾರ್ಗವಿ ಯಾಗಿ ಜನುಮಿಸುತ್ತಾರೆ.

 ಬ್ರಹ್ಮನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಅನೇಕ ಪ್ರಜಾಪತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು, ಭವಿಷ್ಯಸೂಚಕ ಜ್ಯೋತಿಷದ ಮೊದಲ ಸಂಕಲಕ, ಮತ್ತು ತ್ರೇತಾಯುಗದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಅತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಟ ಜ್ಯೋತಿಷ ಕೃತಿ ಭೃಗು ಸಂಹಿತಾದ ಲೇಖಕ. ಭೃಗು ಸಂಹಿತೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. 

ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ತರದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಜಾತಿಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ನೆರವಾಗಲು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಮೇಲಿದ್ದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಶಾಪ ತಗ್ಗಿಸಲು ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿ ಭೃಗು ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಬರೆದರು. ಇದು ಶುಕ್ರ ಮತ್ತು ಮಹರ್ಷಿ ಭೃಗು ನಡುವೆ ನಡೆದ ಮಾತುಕತೆ ರೂಪದ ಗ್ರಂಥವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸೂಕ್ತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ಧೇ ಆದಲ್ಲಿ, ಮನುಷ್ಯನ ಎಲ್ಲ ಸಂಕಟಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ದೊರೆಯಲಿದೆ. 

ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹಲವು ಋಷಿಮುನಿಗಳು, ರಾಜರು ಹಾಗೂ ಮಹಾಪುರುಷರು ಭೃಗು ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ತೊಳಲಾಟಗಳಿಂದ ಹೊರಬರಲು ಇಲ್ಲವೇ ಬದುಕನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಸಮೃದ್ಧಗೊಳಿಸಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಕೆಲವರಿಗಷ್ಟೇ ಬೇಕಾದ ಜ್ಞಾನವಲ್ಲ ಬದಲು ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಇದನ್ನು ಓದಿ ಅನುಸರಿಸಿದರೆ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಭೋಜಪತ್ರದ ಮೇಲೆ ಬರೆಯಲಾದ ಭೃಗು ಸಂಹಿತೆ ಹಲವು ಪಾತ್ರ ಅಥವಾ ಅಧ್ಯಾಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಣೆಯಾಗಿದೆ. ಹಲವರು ತಮ್ಮ ಬಳಕೆಗೆ ಒಂದೊಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ದಿದ್ದರು. ಹೀಗೆ ಹರಿದು ಹಂಚಿ ಹೋಗಿದ್ದ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಭೃಗು ಮಹಾಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಹಿತಿ.

ಪಿ.ಎಸ್.ರಂಗನಾಥ

ತಿರುಮಲ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಾವತಿ (ಲಕ್ಷ್ಮಿ) ದೇವಿ ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಮನೆ ಮಗಳು

 ತಿರುಮಲ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಾವತಿ (ಲಕ್ಷ್ಮಿ) ದೇವಿ   ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಮನೆ ಮಗಳು 

ಹದಿನೈದನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ತಿರುಪತಿ, ತಿರುಚಾನೂರು, ಯೋಗಿ ಮಲ್ಲವರಂ, ನಾರಾಯಣವರಂ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ  ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಕೈಮಗ್ಗ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದ ನೇಕಾರರಲ್ಲಿ  ನಮ್ಮ ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ಇತರೆ ನೇಕಾರರ ಮಧ್ಯೆ  ಒಂದು ವಿವಾದ ಶುರುವಾಗಿತ್ತು. ಅದೇನೆಂದರೆ, ತಿರುಚಾನೂರು ಪದ್ಮಶಾಲಿಗಳು "ಅಲಮೇಲುಮಂಗಮ್ಮ" ನಮ್ಮ ಮನೆಮಗಳು ಅಂತ ಹೇಳಿದರೆ,  ಇತ್ತ ಇತರೆ ನೇಕಾರರು "ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲ ನಮ್ಮ ಮನೆಮಗಳು" ಎಂದು, ಪದ್ಮಾವತಿ ದೇವಿಗೆ ತಾವೇ ಮೊದಲಿಗೆ ಅರಿಶಿಣ ಕುಂಕುಮ ಮತ್ತು ಸೀರೆಯನ್ನು ಕೊಡಬೇಕು ಎಂದು ಇಬ್ಬರೂ ವಾದಿಸುತಿದ್ದರು.

ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ಯನ್ನ ಆಗಿನ ಚಂದ್ರಗಿರಿಯ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನ ಆಳುತಿದ್ದ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ರಾಯರನ್ನ ಕೇಳಿಕೊಂಡರಂತೆ. ಇಂತಹ ಜಟಿಲವಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು ಎಷ್ಟೇ ಆಲೋಚಿಸಿದರು ಯಾವುದೇ ಪರಿಹಾರ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಕೂಡಲೇ ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ದ ಮಹಾನ್ ದಾರ್ಶನಿಕ ತಾಳ್ಳಪಾಕ್ಕ ಅನ್ನಮಯ್ಯರವರ ಮೊಮ್ಮಗರಾದ  ಚಿನ್ನನ್ನ ಆಚಾರ್ಯರನ್ನ ಕೇಳಿದರಂತೆ.  ಚಿನ್ನನ್ನಾಚಾರ್ಯ ರವರ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರು  ತಾಳ್ಳಪಾಕ ಚಿನತಿರು ವೆಂಗಳನಾಥ.  

ಅನ್ನಮಯ್ಯರಿಗೆ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ  ಅಲಮೇಲು ಮಂಗಮ್ಮ ಪ್ರಸಾದ ತಿನ್ನಿಸಿದಂತೆ,   ವೆಂಗಳನಾಥರಿಗೆ ಸ್ತನಪಾನವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿದ್ದರಂತೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಚಿನ್ನನ್ನರಿಗೆ ಕವಿತೆ ಬರೆಯುವ ಕಲೆ ಸಿದ್ದಿಸಿತಂತೆ. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ ಚಿನ್ನನ್ನರೊಂದಿಗೆ ಯಾವಾಗಂದರೆ ಅವಾಗ ಅಲಮೇಲು ಮಂಗಮ್ಮ ಮಾತನಾಡುತಿದ್ದರಂತೆ.

ಆದ್ದರಿಂದ ಚಿನ್ನನ್ನ ಇಬ್ಬರನ್ನ ಸಮಧಾನಗೊಳಿಸಿ, ದೇವಿ ಅಲಮೇಲು ಮಂಗಮ್ಮರ ಜತೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತ, "ತಾಯಿ ಸಮಸ್ಯೆ ಏನಂತ ನಿನಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ, ನೀನು ಯಾರ ಮಗಳು ಹೇಳು  ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ"

ಆಗ ದೇವಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಳಾಗಿ, " ನಾನು ಪದ್ಮಶಾಲಿಗಳ ಮನೆಮಗಳು, ತವರು ಮನೆಯವರಾದ ಪದ್ಮಶಾಲಿಯವರು ನನಗೆ ಮೊದಲು ಅರಿಶಿಣ ಕುಂಕುಮ ಮತ್ತು ಸೀರೆಯನ್ನು ಕೊಡಬೇಕು ಅದರ ನಂತರ ಬೇರೆಯವರ ಗೌರವಾದಾರಗಳನ್ನ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ.

ಅಲಮೇಲು ಮಂಗಮ್ಮ ಹೇಳಿದ ಈ ಸಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಮುಗಿಯಿತು.  ಕೂಡಲೇ, ಪುರುಷೋತ್ತಮ ರಾಯರು ಅಲ್ಲಿ ದಾಖಲೆ ಬರೆಯಿಸಿ ಆ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಸುಂಖಾಂತ್ಯವನ್ನಾಡಿದರು. ಶುಭಕೃತ್ತು ನಾಮಸಂವತ್ಸರ, ಕಾರ್ತಿಕ ಹುಣ್ಣಿಮೆ  ಗುರುವಾರ 23 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1541 ರಂದು ಈ ಘಟನೆ ನಡೆದಿತ್ತು ಎಂದು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ದೊರೆತ ಶಾಸನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಈ ಕುರಿತು ದಾಖಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣದಿಂದ,  ತಿರುಪತಿ, ಶ್ರೀರಂಗಂ, ಅಹೋಬಿಲಂ, ತಿರುಚಾನೂರ್, ನಾರಾಯಣವನಂ, ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಂಗಾಪುರಂ, ಜಮ್ಮಲಮಡುಗು ಮಂಗಳಗಿರಿ ಮುಂತಾದ 108  ವೈಷ್ಣವ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶಾಲಿಗಳೇ ವಸ್ತ್ರಾಭರಣವನ್ನು, ಅರಿಶಿಣ ಕುಂಕುಮ ಕೊಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ.

ತಿರುಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನದವರು ಸಿರಿ ಕೋಲುವು ಎನ್ನುವ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಪದ್ಮಾವತಿ ದೇವಿ ಪದ್ಮಶಾಲಿಯವರ ಮನೆಮಗಳು ಎಂದು ಬರೆಸಿದ್ದಾರೆ. 

ಪದ್ಮಾವತಿ ತಾಯಿಗೆ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲು, ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತಾಳ್ಳಪಾಕ ಚಿನ್ನನ್ನರವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಸಮಾಜದವರು ಇಪ್ಪತ್ತು ಸಾವಿರ ವರಹಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರಂತೆ.

ಬರಹ: ಪಿ.ಎಸ್.ರಂಗನಾಥ

ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಹಿತಿ

ಪದ್ಮಶಾಲಿ ವಂಶ ಚರಿತ್ರೆ - ತೆಲುಗು

 

ಭಕ್ತ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ

 

ಭಾವನ ಋಷಿ - ಭೃಗು ವಂಶೋದ್ದಾರಕ

ಭಾವನ ಋಷಿ - ಭೃಗು ವಂಶೋದ್ದಾರಕ, ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುತ್ರ, ಶ್ರೀ ಮನ್ ನಾರಾಯಣ ಅಂಶ ಉಳ್ಳ ಭಾವನಾರಾಯಾಣ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ, ಶ್ರೀ ವೇದಶಿರ/ ಶ್ರೀ ಭಾವ ನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ/ ಶ್ರೀ ಭಾವಾನಾ ಋಷಿ ಹಲವಾರು ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಇವರನ್ನ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

- ಪಿ.ಎಸ್.ರಂಗನಾಥ. ರಾಂಪುರ.

ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣನ ಅಂಶವುಳ್ಳ ಭೃಗು ಕುಲದ ಉದ್ದಾರಕ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯ ಮರಿ ಮೊಮ್ಮಗ. ಶ್ರೀ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಅವರ ಪುತ್ರ, ಪ್ರಪ್ರಥಮ ವಸ್ತ್ರ ಸೃಷ್ಟಿ ಕರ್ತ ಬ್ರಹ್ಮ ಲೋಕ ಶಿವನ ಕೈಲಾಸ ವಿಷ್ಣುವಿನ ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ಮತ್ತು  ಸೌರಮಂಡಲದ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಸಶರೀರದೊಂದಿಗೆ  ಹೋಗಬಲ್ಲ ಮಹಾ ತಪೋ ಸಂಪನ್ನನಾದ  ಭಾವನಾ ಮಹರ್ಷಿ ಜಯಂತಿ ಮಹೋತ್ಸವದ ಪರ್ವದಿನ ಇಂದು.

ಸಕಲ ದೇವರುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಕಲ ಮಾನವರಿಗೆ ನಗ್ನತ್ವದಿಂದ  ವಿಮುಕ್ತಿಗೊಳಿಸಲು ಶ್ರೀ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವಿನ ನಾಭಿಕಮಲದಿಂದ ತಂತುಗಳನ್ನ ಪಡೆದು ವೇದ ಜ್ನಾನದಿಂದ (ಮಗ್ಗ) ಯಂತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ವಸ್ತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಣಿಪುರ ಎನ್ನುವ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗೃಹ ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಚೈತ್ರ ಶುದ್ಧ ಪಂಚಮಿ ದಿನದಂದು, ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ದರ್ಜೆಯ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ  ಮೊದಲು ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು

ವಿಘ್ನ ನಿವಾರಕನ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆದ ನಂತರ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಾರಾಯಣರಿಗೆ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸಿದರು. ಅವರು ಸಂತೋಷಗೊಂಡು ಸಕಲ ಸಂಪತ್ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ದಯಪಾಲಿಸಿ ಪದ್ಮಬ್ರಹ್ಮ, ಪದ್ಮಶಾಲಿ,  ಬಹೋತ್ತಮ, ಪದ್ಮಶಾಖಿ ಎನ್ನುವ ಬಿರುದುಗಳನ್ನ ನೀಡಿದರು.

ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿಯವರಿಗೆ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದರೆ,  ಅವರು 64 ವಿದ್ಯೆಗಳನ್ನು, ಅಖಂಡ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ನಾನವನ್ನು ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದರು.

ನಂತರ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯವರಿಗೆ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಯಿತು, ಪಾರ್ವತೀ ದೇವಿ ಮೃತಾ ಸಂಜೀವನಿ ವಿದ್ಯಾ, ಶಾಂಭವಿ ವಿದ್ಯೆ ಗಳನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದರು. 

ಪರಮಶಿವನು ವಸ್ತ್ರದ ಬದಲಾಗಿ, ಹುಲಿ ಚರ್ಮವನ್ನು ಕೇಳಿದನು, ಸೂರ್ಯಪುತ್ರಿ  ಭದ್ರಾವತಿ ದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ಹುಲಿ ಚರ್ಮವನ್ನು ತಂದು ಪರಮೇಶ್ವರನಿಗೆ ಹುಲಿ ಚರ್ಮದ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು  ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು.

ಅದೇರೀತಿ, ಸಕಲ ದೇವರಿಗೂ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನ ಸಮರ್ಪಿಸಿದರು. ಅವರೆಲ್ಲರೂ, ಮೂವತ್ತಾರು ಬಿರುದುಗಳನ್ನ ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿದರು.

ಮಹಾವಿಷ್ಣು ವು "ವೇದಶೀರ/ಭಾವನಾ ಋಷಿಗೆ" ನೂರು ಪದ್ಮಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರಸಾದದೊಂದಿಗೆ  ನೂರು ಜನ ಋಷಿಮುನಿಗಳ ಸಂತಾನವನ್ನು ನೀವು ಹೊಂದಿರಿ ಎಂದು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದರು.

ಅಜರಾಶ್ಚಟಾಯೋ ಪುತ್ರ

ಪೌತ್ರಾಶ್ಚ  ಬಹುವೋ ಭವನ್!

ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಸಮಾಖ್ಯಾತಃ

ಋಷಯೋ ರಿಷಾಯೋ ವೇದ ಪಾರಂಗತ !!

ಭಾವನಾರಾಯಣನ ಸಂತಾನವು ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ನಂತೆ ಅಖಂಡ ಮೇಧಾವಿಗಳಾಗಿ ಋಷಿಗಳು, ವೈದಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು, ಭೃಗು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪದ್ಮಶಾಲಿ ವಂಶದ ಮೂಲ ಪುರುಷರಾದರು.

ಶ್ರೀ ಭಾವನಾರಾಯಣ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ ಸೂರ್ಯ ಪುತ್ರಿ ಭದ್ರಾವತಿ ದೇವಿ ಸಮೇತ  ಕಾಲವಾಸುರ ನೊಂದಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಭಯಾನಕ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ "ಶ್ರೀ ಮನ್ ನಾರಾಯಣ ಅಸ್ತ್ರವನ್ನು"  ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಕಾಲವಾಸುರನನ್ನ ಸಂಹರಿಸಿದರು.

ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ,

ಯುವಾಂತು ಪದ್ಮಕೋಶಿಯೈಃ

ಪೂಜ್ಯ ದ್ವಿಜಾದಿಭಿ

ಯೌವೈನಾ ಪೂಜ್ಯತೆ ತೌತು

ಮಮ ದ್ರೋಹಿ ಭವೇಧೃವಂ

ಓ ಭಾವನಾರಾಯಣ!

ನಾನು ನಿಮಗೆ ವಚನ ನೀಡುತಿದ್ದೇನೆ. ಭೃಗು ವಂಶದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರೆಲ್ಲರೂ ಅವರು ನನ್ನ ವಂಶದವರೇ ಆಗಿರುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ಧರ್ಮವೇ ಅವರ ಧರ್ಮವು. ನನ್ನನ್ನು ಪೂಜಿಸುವವರು, ನಿನ್ನನ್ನೂ ಸಹ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪರ್ವತ - ವಕ್ಕಲೇರಿ

ಚಿನ್ನದ ನಾಡು ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪುರಾತನ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ ವಕ್ಕಲೇರಿ. ಅರಣ್ಯ ಹಾಗೂ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯದಿಂದ ಶ್ರೀಮಂತವಾದ ರಮಣೀಯ ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟವಿದೆ. ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬರಲು ಕಾರಣ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿಯ ಬೃಹತ್ ದೇವಾಲಯ.

ಬಿಳಿಬೆಟ್ಟ ಭೃಗು ವಂಶಿಯಾದ ಭಾರ್ಗವ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ನದಿಯ ಉಗಮ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದು, ಬಂಗಾರಪೇಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕು ಬೂದಿಕೋಟ ಬಳಿ ಶ್ರೀ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಜಲಾಶಯವೇ ಇದೆ.

ವಕ್ಕಲೇರಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಆರಾಧ್ಯ ದೈವವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಭಾರ್ಗವ ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಜನಾಂಗದ ಕುಲದೈವವಾದ ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ಅವತಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಥೆಯಿದೆ.

ಬ್ರಹ್ಮ ಮಾನಸ ಪುತ್ರನಾದ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯ ವಂಶಸ್ಥನಾದ ಮೃಕಂಡು ಮಹಾಮುನಿ ಹಾಗೂ ಮರುಧ್ವತಿ ದೇವಿ ದಂಪತಿಗೆ ಬಹಳ ಕಾಲ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರಿಂದ ಮೃಕಂಡು ಪುತ್ರಾರ್ಥಿಯಾಗಿ ಪರಮೇಶ್ವರನನ್ನು ಕುರಿತು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ. ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿದ ಈಶ್ವರ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ಜ್ಞಾನಿಯೂ ದೈವಭಕ್ತನೂ ಆದ ಅಲ್ಪಾಯುಷಿ ಮಗ ಬೇಕೋ ಅಥವಾ ದೀರ್ಘಾಯುಷಿಯಾದ ಲೋಕಕಂಟಕನಾದ ಮಗ ಬೇಕೋ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ, ಮೃಕಂಡು ಅಲ್ಪಾಯುಷಿಯಾದರೂ ಜ್ಞಾನಿಯಾದ ಮಗನೇ ಬೇಕೆನ್ನುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅಲ್ಪಾಯುಷಿಯಾಗಿ ಜನಿಸಿದವನೇ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ.[೧]

ತಾನು ಅಲ್ಪಾಯು ಎಂದು ತಿಳಿದ ಭಾರ್ಗವ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ, ತನ್ನ ತಂದೆ, ತಾಯಿಗಳ ಸಂತುಷ್ಟಿಗಾಗಿ ಶಿವನನ್ನು ಕುರಿತು ತಪವನ್ನಾಚರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆತನ ಆಯುಶ್ ಮುಗಿದ ದಿನ ಈಗಿನ ವಕ್ಕಲೇರಿಯ ಬೆಟ್ಟದ ಶಿಖರದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಶಿವಪೂಜೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಅವನ ಪ್ರಾಣ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲು ಬಂದ ಯಮಧರ್ಮ, ಅವನ ಕೊರಳಿಗೆ ಪಾಶ ಹಾಕಿದಾಗ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಶಿವಲಿಂಗ ತಬ್ಬಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತಾನೆ. ಯಮ ಬಲವಂತ ಮಾಡಿ ಎಳೆದಾಗ, ಲಿಂಗದಿಂದ ಕೋಪವಿಷ್ಟನಾಗಿ ಎದ್ದ ಶಿವ,ತನ್ನ ತ್ರಿಶೂಲದಿಂದ ಯಮನನ್ನೇ ಕೊಲ್ಲಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಶಾಂತನಾಗಿ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನಿಗೆ ಚಿರಂಜೀವಿಯಾಗೆಂದು ವರ ನೀಡುತ್ತಾನೆ.

ಯಮನನ್ನು ಗೆದ್ದು ಚಿರಂಜೀವಿಯಾದ ಭಾರ್ಗವ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಭುವಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದ ಶಿವ ಇದೇ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರನಾಗಿ ಬೆಟ್ಟವೇರಿ ಬರುವ ಭಕ್ತರನ್ನು ಸಲಹುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.

ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನಿಗೆ ಯಮನ ಪಾಶದಿಂದ ವಿಮುಕ್ತಿಗೊಳ್ಳುವ ವರ ನೀಡಿದ ಕಾರಣದಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ‘ ವರಪುರಿ “ ಎಂದು ಹೆಸರು ಬಂತು ಎಂದು ಸ್ಕಾಂದ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಕ್ರಮಕಪುರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಈ ಊರು ನಂತರ ವಕ್ಕಲೇರಿಯಾಯಿತು ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶಾಲವಾದ ಏಕಶಿಲಾ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಬೃಹತ್ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಡಿ ಅಗಲದ ಸುಮಾರು ಉದ್ದವಾದ ಕಪ್ಪಾದ ಪಟ್ಟಿಯು ಬಂಡೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಪಾರ್ಶ್ವದಿಂದ ಗರ್ಭಾಂಕಣದವರೆಗೆ ಬಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಬಂದಿದೆ. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಯಮಧರ್ಮರಾಯನು ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನಿಗೆ ಯಮಪಾಶವನ್ನು ಹಾಕಿ ಎಳೆದ ಕುರುಹುಗಳು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ಬಾವಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಮ ಬಂದು ಎಳೆದಾಗ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಕೈಗಳಿಂದ ತಬ್ಬಿ ಹಿಡಿದಾಗ ಮೂಡಿತೆನ್ನಲಾದ ಉಗುರಿನ ಗುರುತುಗಳು ಶಿವಲಿಂಗದ ಮೇಲಿವೆ.

೧೨ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ೧೬ನೇ ಶತಮಾನದವರೆವಿಗೆ ನಡೆಯಿತೆಂಬುದು ಇತಿಹಾಸದಿಂದ ವೇದ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಚೋಳರು, ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ದೇವಾಲಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ೧೯೭೦ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಪಟೇಲ್ ವೆಂಕಟರಾಮೇಗೌಡ ರವರು ಶ್ರಮವಹಿಸಿ ಬೆಟ್ಟ ಹತ್ತಿಬರಲು ಸುಲಭವಾದ ಮೆಟ್ಟಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೨]

೧೯೮೮ರಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಗೋಪುರ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಆರಂಭವಾಗಿ, ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ ಅನಾವರಣಗೊಂಡಿತು. ಈ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಾದ ನೀಲಂ ಸಂಜಿವರೆಡ್ಡಿ ಮತ್ತಿತರರು ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದರು. ೧೯೮೭ರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕಿಡಿಗೇಡಿಗಳು ಇಲ್ಲಿದ್ದ ಪುರಾತನ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ, ಪಾರ್ವತಿ, ಗಣಪತಿ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀವಳ್ಳಿ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಭಗ್ನಗೊಳಿಸಿದಾಗ, ವೇಮಗಲ್ ಶಾಸಕರಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಬೈರೇಗೌಡರು ಹೊಸ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಿಸಿ, ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ ಪುನರ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿಸಿದರು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮಹಾದ್ವಾರ, ಬಹೃತ್ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಸವಮಂಟಪ, ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ, ಸುಖನಾಸಿ, ನವರಂಗ, ಯಾಗ ಮಂಟಪ, ಗರ್ಭಾಂಕಣವಿದೆ. ವಿಶಾಲ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಮೂಲಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ವೀರಭದ್ರಸ್ವಾಮಿ, ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರು, ವಿಘ್ನೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೇಸ್ವಾಮಿ, ಪ್ರಸನ್ನ ಪಾರ್ವತಾದೇವಿ ಅಮ್ಮನವರು, ಚಂಡಿಕೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ, ವೆಂಕಟರಮಣ ಸ್ವಾಮಿ, ಕಾಲಭೈರವಸ್ವಾಮಿ ದೇವರುಗಳ ಗುಡಿಗಳಿವೆ.

ನವರಂಗದಲ್ಲಿರುವ ದ್ವಾರ ಪಾಲಕರ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಗಮನಸೆಳೆಯುವಂತಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ ಹಾಗೂ ನವರಂಗದಲ್ಲಿರುವ ಕಂಬಗಳು ಅತಿ ಸುಂದರವಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆತ್ತನೆಯಿಂದ ಮನಸೂರೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ದಿನ ಎರಡು ದಿನ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಜಾತ್ರೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಬ್ರಹ್ಮರಥೋತ್ಸವ ಹಾಗೂ ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಸಮಾಜದವರಿಂದ ಧ್ವಜಾರೋಹಣ, ಪರಮೇಶ್ವರನಿಗೆ ನಡೆಯುವ ಹತ್ತು ತಲೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ಕೈಗಳ ರಾವಣ ವಾಹನೋತ್ಸವ ವಕ್ಕಲೇರಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆರವೇರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನೋಡಲು ಎರಡು ಕಣ್ಣು ಸಾಲದು ಎಂದರೆ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ಆಷಾಡ ಶುದ್ಧ ತದಿಗೆಯಂದು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯಸ್ವಾಮಿಯ ಜಯಂತಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯದ ಬೆಟ್ಟದ ಸುತ್ತಲೂ ೧೭೩೦ ಎಕರೆ ಜಮೀನು ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದು, ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮುಜರಾಯಿ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸೇರಿದೆ.ಈಗ ಶ್ರೀ ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ದತ್ತಿ (ರಿ) ರವರು ದೇವಾಲಯದ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯ ಹಿಂಭಾಗದ ಸುಮಾರು ೩ ಪರ್ಲಾಂಗ್ ದೂರದಲ್ಲಿ ಬಿಳಿ ಬೆಟ್ಟವಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ ವೀರಾಂಜನೇಯ ದೇವಾಲಯ ಇದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ರಾಮಾಯಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲವಕುಶ ಹಾಗೂ ಸೀತಾರಾಮರು ಬಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಗುಹೆಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಮಲಗುವಂತಹ ಶಿಲಾ ತೊಟ್ಟಿಲುಗಳಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಲವಕುಶರು ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಹಿರಿಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಪದ್ಮಶಾಲಿ ವಂಶವೃಕ್ಷ

 

ಪದ್ಮಪುರಾಣ, ಭಾವನಾಮಹರ್ಷಿ ಪುರಾಣ

 ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣವು ಪದ್ಮಶಾಲಿಯವರ ಕುಲಪುರಾಣಕ್ಕೆ ಪದ್ಮಪುರಾಣ, ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣ, ಭಾವನಾರ್ಷಿ ಪುರಾಣ, ಭಾವನಾಮಹರ್ಷಿ ಪುರಾಣ, ಮಾರ್ಕಂಡೇಯೋಪಾಖ್ಯಾನ ಎಂಬ ಪರ್ಯಾಯ ಪದಗಳಿವೆ. ಭಾವನಾ ಋಷಿ ಪದ್ಮಶಾಲಿಯವರ ಕುಲದ ೧೦೧ ಗೋತ್ರದವರಿಗೂ ಮೂಲಪುರುಷ. ಇವರ ಕಥೆಯನ್ನು, ಮಹಿಮೆಯನ್ನು, ಪದ್ಮಶಾಲೆ ಕುಲೋತ್ಪತ್ತಿ ವಿಧಾನವನ್ನು, ಕುಲಪ್ರಾಧಾನ್ಯವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವುದೇ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯೋದ್ದೇಶ. ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣ ಕಥೆಯನ್ನು ಪದ್ಮಶಾಲಿಯವರ ಆಶ್ರಿತಕುಲವಾದ ಕೂನಪುಲಿಯವರು ಪಟದ ಕಥೆಯಂತೆ (ಬಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ತೋರಿಸುವುದು) ಪುರಾಣ ಪ್ರವಚನದಂತೆ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪದ್ಮಶಾಲಿ ಕುಲಪುರಾಣಕ್ಕೆ ಮೂಲ ‘ಮಾರ್ಕಂಡೇಯಪುರಾಣ’ ಎಂದು ಕೂನಪುಲಿ (ಕೂನಹುಲಿ) ಯವರು (ಕಲಾವಿದರು) ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಕಥಾವಸ್ತು : ಆದಿಶಕ್ತಿ ಸಕಲಚರಾಚರ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾಳೆ. ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಬ್ರಹ್ಮದೇವನು ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರೆ, ಅವನಿಗೆ ಕರ್ದಮ ಪ್ರಜಾಪತಿ ಮಗಳಾದ ಖ್ಯಾತಿಯಿಂದ ಧಾತ, ವಿಧಾತ ಎಂಬ ಪುತ್ರರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಗಳಾಗಿ ಜನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀದೇವಿ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಅರ್ಧಾಂಗಿಯಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಭೃಗನ ದೊಡ್ಡಮಗ ಧಾತುವಿಗೆ ಮೃಕಂಡನು ಹುಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಜನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಅಲ್ಪಾಯುಷ್ಯನಾದರೂ ತನ್ನ ಭಕ್ತಿ ತತ್ಪರತೆಯಿಂದ ಶಿವನ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯನಾಗುತ್ತಾನೆ.

ಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನವರು, ದೇವತೆಗಳು ದಿಗಂಬರರಾಗಿದ್ದರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಕಾಲುವಾಸುರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮಾನವರನ್ನೂ ಹಿಂಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಅವರೆಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಂಡಾಗ, ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸಲಹೆ ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣುವು ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನಿಗೆ ಧೂಮ್ರಾವತಿಯೊಡನೆ ವಿವಾಹ ಮಾಡಿದರೆ ಅವರಿಗೆ ಹುಟ್ಟುವ ಮಗನೇ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಮಾನವರಿಗೂ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುವನೆಂದೂ, ಕಾಳಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸುವನೆಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.

ದೇವತೆಗಳು, ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನಿಗೂ, ಧೂಮ್ರವತಿಗೂ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆ ದಂಪತಿಯರಿಗೆ ಪಂಚವಟಿ, ಭಾವನಾರಾಯಣನೆಂಬ ಕುಮಾರರು ಹುಟ್ಟುತ್ತಾರೆ.

ಭಾವನಾರಾಯಣನೇ ಬೆಳೆದು ದೊಡ್ಡವನಾಗಿ ಶಿವಾನುಗ್ರಾಹದಿಂದ ವಸ್ತ್ರನಿರ್ಮಾಣ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ನಾಭಿ ಕಮಲದಿಂದ ನೂಲನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲರಿಗೂ ರೇಷ್ಮೆವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನೂ ತಯಾರು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಶಿವನು ಮಾತ್ರ ತನಗೆ ವಸ್ತ್ರಗಳು ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂದು ಹುಲಿಚರ್ಮಬೇಕೆಂದು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. ಭಾವನಾರ್ಷಿ ಭದ್ರಾವತೀದೇವಿ (ಭಾರ್ಗವೀದೇವಿ) ಬಳಿ ಇರುವ ಹುಲಿಗಳನ್ನು ತಂದು, ಹುಲಿಚರ್ಮವನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿ ಭದ್ರಾವತಿಯನ್ನು ಪರಿಣಯವಾಗುತ್ತಾನೆ. ಸಂತಾನಕ್ಕಾಗಿ ಪುತ್ರ ಕಾಮೇಷ್ಟಿ ಯಾಗ ಮಾಡಿ ೧೦೧ ಜನ ಪುತ್ರರನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಭೂಲೋಕದಲ್ಲಿರುವರಿಗೆಲ್ಲ ಸರಿಹೋಗುವ ವಸ್ತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ಪದ್ಮತಂತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದಿಸು ಎದು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣುಭಗವಾನನು ‘ಪದ್ಮತಂತೀ ಬೀಜಗಳನ್ನು’ ಪ್ರಸಾದಿನಿ ಹತ್ತಿಬೆಳೆಸಿ ಅದರಿಂದ ಎಳೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಕಾಳುವಾಸುರನು ಅಪಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಭಾವನಾರ್ಷಿ ‘ಪದ್ಮವಂತುಬೀಜಗಳಿ’ಗಾಗಿ ಕಾಳವಾಸುರನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಸಾರಿ ಭಾವನಾರ್ಷಿ ಕಾಳಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದರೂ ಅವನ ರಕ್ತಬಿಂದುಗಳು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಾಕ್ಷಣ ಪುನರ್ಜೀವಿತನಾಗುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಭದ್ರಾವತಿ ಹತ್ತಿರ ಇರುವ ಹುಲಿಗಳನ್ನು ಯುದ್ಧರಂಗಕ್ಕೆ ಭಾವನಾರ್ಷಿ ಕರೆತಂದಾಗ ಅವು ರಾಕ್ಷಸನ ರಕ್ತವನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬೀಳದಂತೆ ಕುಡಿಯುತ್ತವೆ. ಕಡೆಗೂ ಕಾಳಾಸುರನನ್ನು ಭಾವನಾರ್ಷಿ ಸಂಹರಿಸಿ, ಅವನ ಶರೀರಾವಯವಗಳಿಂದ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ನೇಯಲಿಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಸಾಮಗ್ರಿಯನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಿ ಅವುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ೧೦೧ ಜನ ಪುತ್ರರಿಗೊಪ್ಪಿಸಿ ಹೆಂಡತಿಯೊಂದಿಗೆ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಅಂದಿನಿಂದ ಭಾವನಾರ್ಷಿ ಸಂತತಿಯವರೇ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ವಿಷ್ಣುನಾಭಿ ಪದ್ಮತಂತುಗಳಿಂದ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದನ್ನೇ ಕುಲವೃತ್ತಿಯನ್ನಾಗಿಸಿ ಕೊಂಡವರನ್ನು ಪದ್ಮಶಾಲಿಯವರೆಂದು, ಪದ್ಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನ ವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ವಂಶಸ್ಥರಾದರು. ಭಾವನಾರ್ಷಿ ೧೦೧ ಪುತ್ರರೊಡನೆ ೧೦೧ ಗೋತ್ರಗಳು ಹುಟ್ಟಿವೆ. ಅವರಿಂದಲೇ ಪದ್ಮಸಾಲಿಯರ ಕುಲವು ಕೂಡ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯಾಗಿದೆ.

ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣದ ಕಥೆಗಾರರಾದ ಕೂನವುಲಿಯವರ ಪ್ರದರ್ಶನಾ ಪದ್ಧತಿ : ಭಾವನಾರ್ಷಿ ತನ್ನ ಬೆವರಿನಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ಕೂನಪುಲಿ ಮೂಲಪುರುಷನನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ “ನೀನು ಪದ್ಮಶಾಲೆಯರ ಜನ್ಮ ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನು ಕಥೆಯಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕು. ಹೆಡೆಗಳನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ ‘ಹೆಡೆಯರಾಜನಂತೆ’ ಪದ್ಮಶಾಲಿಯರು ಕೊಡುವ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಉಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಅವರು ಕೊಡುವ ಆಹಾರದಿಂದ ಜೀವಿಸಬೇಕು” ಎಂದು ಶಾಸನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಅಂದಿನಿಂದ ಪದ್ಮಶಾಲಿಯರು ಕೂನಪೂಲಿಯವರನ್ನು ಆದರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕೂನಪುಲಿಯವರು ಕೂಡ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣ ಕಥೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಪಟವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾ ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಬರುತ್ತಿರುವ ತಮ್ಮ ಮಿರಾಸಿ (ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯ ಹಕ್ಕು) ಹಕ್ಕುಗಳಿಂದ, ಪದ್ಮಶಾಲಿಯರು ಕೊಡುವ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಂದ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಪಟ ಪ್ರದರ್ಶನ : ‘ಕೂನಪುಲಿ’ಯ ಹುಲಿಧ್ವಜ, ವಾದ್ಯಗಳು, ಚಾಮರಗಳಿಂದ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಪದ್ಮಶಾಲಿಯ ಕುಲ ನಾಯಕನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಪಟ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪಟಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಐದು ಜನ ಭಾಗವಹಿಸುವರು. ತಬಲಾ, ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂ, ತಾಳ, ಢಂಕಾ, ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವರು. ಪ್ರಧಾನ ಕಥೆಗಾರ ಎಡಗೈಯಿಂದ ಚಿಕ್ಕಮರದ ಹಲಗೆಗಳಿಂದ ವಾದನ ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಲಗೈ ತೋರುಬೆರಳಿಂದ ಪಟದಲ್ಲಿನ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಅಭಿನಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕಥಾನುಸಾರವಾಗಿ ವಚನ, ಪದ್ಯ, ಗೇಯರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕಥಾ ಪರದರ್ಶನದ ಅನಂತರ ಕೂನ ಪುಲಿಯವರು ಮನೆಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿ ಅವರು ಕೊಟ್ಟ ಭತ್ಯೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಹೊರಟುಹೋಗುತ್ತಾರೆ.

ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣ ಮೌಖಿಕ ರೂಪದಲ್ಲೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಿಖಿತರೂಪದಲ್ಲಿಯೂ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ‘ಭಾರ್ಗವೀ ಪರಿಣಯಂ’ ‘ಪದ್ಮಪುರಾಣ’ ಪದ್ಮಶಾಲೀಯರ ಕುಲಯಾಚಕ ಪುರಾಣ’ ಎಂಬ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಲಿಖಿತ ಪುರಾಣಗಳು ದೊರಕುತ್ತವೆ.

ಅರಿಶಿಣ ಪತ್ತಲ, ಬಿಳಿ ಪತ್ತಲ- ಗೊಂದಲವೇಕೇ

 

ಪದ್ಮಶಾಲಿಗಳೇ ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಳ್ಳಿ

 

ಭಾವನಾ ಋುಷಿ ಭದ್ರಾವತಿ ದೇವಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಹೋತ್ಸವ

 

ಪೊಗಡರಾಜು, ಪಡಗರಾಜು, ಕೂನಪುಲಿ ವಂಶಸ್ಥರು

 

About Padmashalians

Padmashali,  is a Hindu caste residing in the Indian states of Andhra Pradesh, Telangana, Karnataka, Maharashtra, Gujarat and Tamil Nadu. Our traditional occupation is weaving.

The term Padmashali is derived from two words Padma and Sali, The Padma means lotus and Sali means weaver. The word Padma referring to the myth of the thread was a lotus which sprang from the navel of Vishnu.

Another explaination is . The word "Padma" is sahasradala padma, meaning the highest order of human intelligence. In body chakras "Padma" refers to sahasrara. The word "Shali" in Sanskrit is 'be holder'. Thus "Padmashali" literally means holder of sahasrara. In physical term it means intelligence.

History

The Padmasalis support their mythological origins and Puranas such as Kulapurana and Markandeya Purana.

Padmavathi of Mangapura / tiruchanur of Tirupati, the Shasanam of the temple, declares that Padmavathi, is daughter of Padmashali. Hence, the name Padmashali. There exists writing in Tirupati to evidence the statement of Padmavathi as daughter of Padmashali's. Another aspect of Padmashali, Padma also refers to Lotus. The Lotus also refers to the intelligence or awakening of Sahasrara. The word Padma also means lotus thread.

Markandeya Mahamuni was advised by Siva to perform a Hawan to sacrifice. Shri Bhavana Rishi arose from Home Kund, holding a lotus flower Padma in his hand. He is later known as Bhavanarayana.

Bhavna Rishi had two wives, Prasannavati and Bhadravathi, daughters of Surya (The Sun) and chayadevi. who had a hundred and one sons.

Markandeswara conducted Homa for Loka Kalyana at the instance of Srimannarayana (Vishnu).

Srimannarayana given a lotus stem from his nabhimandal to Bhavana Maharshi to weave cloth. Bhavana took up the task and weaved a cloth and gave to Srimannarayana. Narayana pleased with the lotus cloth blessed him that his progenitors of the one hundred and one Gotras be known as PADMASHALIs.

Markandeya gave fifth veda called Padma Veda; fifth petals of lotus flower. Other four petals of lotus are 4 vedas. So family of this caste belong to Padma Sakha and Markandeya Sutra analogous to the Sakhas, Sutras and Gotras of the Brahmans.

The Padmashalis relate their origin to Vrushis, sages as gothras. Hence, Padmashalis caste of Brahminical not by birth but by deeds. Each family has separate gothras. The family name and gothras will be referred at the time of marriage and sagothras and like family name are barred in going in for marriage.

All Padmasalis claim Rishi gothras of 101 rishi "santhathi" who were taken on adoption by the sage Bhavana Rishi, who himself was taken on adoption by Rishi Markandeya.

All Padmasalis originated from Satavahana empire and their mother tongue remains Telugu, except for a few migrants who had taken longer and numerous stages of migration such as the Shettigars of Dakshina Kannada. Most Padmashalis in Tamil Nadu, Karnataka, Maharashtra, Chatttisgadh, Madhya Pradesh and Orissa speak Telugu as mother tongue.

ಪದ್ಮಶಾಲಿಗಳು ನಾವು